Thursday, September 29, 2011

Ubuntu bo’yicha foydali maslahatlar

eth1 – internetga ulgangan tarmoq platasi
eth0 – mahalliy tarmoq platasi (eth1 dan internet kelib, eth0 orqali internet tarmoqqa tarqatiladi)
Internet mahalliy tarmoqqa ipmasq, dnsmasq va squid orqali tarqatiladi.
squid – 192.168.0.1 ip adresga va 3128 portga quloq soladi.
hamma o’chirib-yoqiladigan narsalar /etc/init.d ni ichida joylashadi
sudo /etc/init.d/squid restart (stop, reload) – squidni o‘chirib yoqadi. Bu yerda sudo root(linuxda administrator root deyiladi. Inglizchadan o’zbek tiliga tarjima qilinganda o’zak, ildiz, asos degan ma’noni bildiradi). Sudo yozilgandan so’ng maxfiy so’z kiritiladi.
sudo /etc/init.d/ipmasq restart (stop, reload) – ipmasqni o’chirib yoqadi.
sudo /etc/init.d/dnsmasq restart (stop, reload) dnsmasq ni o’chirib yoqadi.

Tarmoq moslanishi uchun /etc/network/interfaces birorta tahrirchi bilan moslanadi Biz hozircha “nano”dan foydalanaishimiz mumkin. Har kim o’ziga yoqqat tahrirchini ishlatishi mumkin. Bunday vaqtda mc – “Midnight commander” dan ham foydalanish mumkin. Buning uchun kerakli faylni ustida F4 to’gmasini bosish kifoya. Yoki oddiyigina grafik muhitda ham Kde yoki Gnome asosiy menyusidan network ni topib moslash ham mumkin.

sudo /etc/init.d/networking restart - tarmoq va tarmoq platalarini o’chirib-yoqish uchun ishlatiladi.
Ubuntu linux da 7 ta virtual console (terminal) bor . Grafik muhitdan ularga o’tish uchun ctrl + alt+ f1 klavishlarini bosib o’trishingiz mumkin. Bu yerda f1 da bo’ladigan jarayonlar ko’rinadi. F7 da esa grafik muhit joylashgan. Boshqa virtual console larga o’tish uchunctrl+alt+f kerakli nomer yoki alt + o’nga-chapga tugmasi bilan ham o’tish mumkin.
Agar grafik muhit yuklanmagan bo’lsa uni startx buyrug’i bilan yoqish mumkin.
Kompyuterni o’chirish uchun poweroff buyrug’I bilan yoki shutdown –h buyrug’I bilan o’chirib yoqish mumkin. Bu yerda –h amalini –r (restart) ya’ni o’chirib-yoqish amaliga almashtirish ham mumkin. Bundan tashqari o’chirib-yoqish uchun reboot buygug’idan ham foydalanish mumkin.
Agar kompyuter tasodif tufayli majburan o’chirilsa yoki tok uzilib qolishi tufayli manbadan uzilishi tufayli qayta yonganda fayl tizimini tekshira boshlasa, bunday vaqtda fsck buygug’i bajarilayotgan bo’ladi. Bunday vaqtda root huquqi bo’lmagani uchun ba’zi direktoriyalarni tekshira olmaydi. Shuning uchun bunday holatda root maxfiy so’zini so’raydi. Root maxfiy so’zi kiritilgandan so’ng fsck buyrug’I yoziladi va so’ngra ba’zi muammolar tog’rilanishi so’raladi. Bunday vaqtda, menimcha, y (yes) harfini bosgan ma’qul .
Ish stolini qaytadan yuklash, boshqa foydalanuvchi sifatida kirish yok boshqa ish stolini ishga tushirish uchun ctrl+alt+backspace ni bosish mumkin.

No comments: